Boże Narodzenie w wiekach średnich

autor zdjęcia: Wikipedia

źródło: Rzeczpospolita

Jeden z fresków w kaplicy Scrovegnich (Padwa), które namalował Giotto w latach 1303–1306

Informacje o sposobach obchodzenia świąt Bożego Narodzenia na ziemiach polskich w pierwszych wiekach po chrystianizacji należą do wyjątkowo skromnych. Praktycznie nie znamy przekazów o tym, w jaki sposób nasi przodkowie świętowali. Również Wigilia tamtych czasów stanowi zagadkę.

Święto 25 grudnia jest obchodzone liturgicznie od IV w., kiedy to po raz pierwszy wspomniano o narodzinach Jezusa w Betlejem. Wzmianka pojawiła się w „Chronografie” datowanym na 354 r. n.e. Było to swoiste kompendium czasów rzymskich, na którego kartach opisano m.in. periodyzację roku według zbiorczego kalendarza rzymskiego, egipskiego dni, w których mógł się zbierać senat rzymski, czy listę biskupów Rzymu począwszy od św. Piotra i czas sprawowania przez nich namiestnictwa. We fragmencie poświęconym liście męczenników chrześcijańskich – „Depositio Martyrum” – dla 25 grudnia widnieje zapis: „natus Christus in Betleem Iudeae”.

Koniec obecnego roku kalendarzowego dla starożytnych Rzymian był początkiem przesilenia zimowego, związanego także z kultem Mitry – boga przedstawianego jako młodzieńca w tunice zabijającego byka. Mitraizm w rytuale starożytnych obywateli Rzymu był formą wierzeń nawiązującą w pewnej formie do perskiego wyobrażenia bóstwa, uważanego za boga słońca, opiekuna władców i wojowników. Raz do roku Rzymianie składali Mitrze w ofierze byka, dokonując rytualnego zabicia zwierzęcia. Wszystko to było owiane nimbem tajemnicy, gdyż święto Mitry uznawane było za formę misterium – obrzędu przeznaczonego wyłącznie dla wąskiego kręgu osób, kojarzonego także z inicjacją nowych adeptów kultu...